Huis verduurzamen? Dit zijn de 12 beste tips

Joost Brinkman woont in de Vinex-wijk Leidsche Rijn in Utrecht. Een aantal jaar geleden begon hij zijn huis stap voor stap energiepositief te maken door onder meer geen fossiele brandstoffen meer te gebruiken. Hij heeft nu 27 zonnepanelen op zijn dak voor het opwekken van 8000 kWh per jaar, waarmee hij volledig in de energiebehoefte van zijn gezin voorziet. Naast zonnepanelen heeft hij onder andere een warmtepomp in huis; hij is nu afgesloten van de stadsverwarming. Hij kreeg ook zijn buren enthousiast en startte het bewonerscollectief Zonnigste Wijk Leidsche Rijn. Inmiddels hebben er meer dan 150 gezinnen zonnepanelen en andere ecovriendelijke systemen in en om hun huis.

#TIP 1: BEGIN BIJ DE BEL

‘Een elektrische bel staat altijd aan, en verbruikt dus constant energie. Dat staat gelijk aan 25 wasbeurten per jaar’, vertelt Joost Brinkman. Naar verluidt werken er twee kolencentrales om alle deurbellen in Europa van energie te voorzien. Brinkman: ‘Wij hebben hem vervangen door een bel met een klein zonnepaneeltje met accu.’ Handig, aanbellers raken zo misschien direct geïnspireerd om zelf hun elektrische bel te ontmantelen. Jammer alleen dat de Solar Bell niet meer wordt geproduceerd. Wat nu? Gewoon, terug naar de ouderwetse duw- of trekbel. Of, simpeler aan te brengen, een deurklopper. Voor een euro of vijftig heb je er eentje.

#TIP 2: EEN NEVELDOUCHEKOP SCHEELT EEN BOEL

De volgende stap volgens Brinkman is het aanschaffen van een neveldouchekop van het merk Niebla. ‘Die bespaart 50% van het water ten opzichte van een gewone douche, en 30% ten opzichte van een waterbesparende. De besparing zit ‘m vooral in de energie (doorgaans afkomstig van gas) die nodig is om het water op te warmen.’ De douchekop kun je online bestellen via niebla.nl en kost € 59. Een gemiddeld gezin heeft ‘m in drie tot vier maanden terugverdiend. En niemand hoeft bang te zijn voortaan onder een miezerig prikstraaltje te staan. Brinkman: ‘Elk Hilton-hotel heeft deze douchekop. Reken maar dat-ie comfortabel is.’

#TIP 3: WELKE LAMP WORDT HET MEEST GEBRUIKT?

Na de neveldouche is het tijd voor ledlampen. Brinkman: ‘Ik ben begonnen met de meest gebruikte lamp in huis, die boven de keukentafel. Die verving ik door een dimbare ledlamp. Hij kostte zo’n zes tientjes, maar hij hangt er ook al zes jaar. De aanschafprijs heb ik er allang uit.’

#TIP 4: EEN AUTO KUN JE DELEN

Wil je nog meer impact maken, dan moet je volgens Brinkman je auto wegdoen en een deelauto gaan gebruiken. ‘Wij delen met drie families een elektrische Renault Zoëvia WeDriveSolar. Daar kun je 300 kilometer mee rijden voor hij aan een laadpaal moet. Gelukkig vind je die op steeds meer plekken (zie oplaadpunten.nl). En je hoeft ook niet met autosleutels te leuren: je opent en start hem via een app op je telefoon.’ Via een organisatie als Buurauto (buurauto.nl) kun je met je buren een auto delen. Je kunt je ook individueel aanmelden, waarna Buurauto je koppelt aan andere geïnteresseerden in je buurt. Op de site ritjeweg.nl vind je allerlei informatie over auto’s delen, waaronder elektrische: ritjeweg.nl/deel-een-elektrische-auto. Via de site ikbenwopper.nl kun je precies zien welke vervoersmogelijkheden (waaronder ov en auto delen) in jouw postcodegebied aanwezig zijn. En als je wilt carpoolen naar je werk, dan is de vernieuwde app van Toogethr een goede optie.

#TIP 5: VLOEREN ISOLEREN ZONDER SLOOPWERK

In oudere huizen is het volgens Brinkman zeer lonend om vloerisolatie aan te brengen. ‘Ik heb veel goede verhalen gehoord over het bedrijf Tonzon uit Enschede. Het is vaak een kwestie van isolerend materiaal aanbrengen in de kruipruimtes en op zolder, er komt geen breek- of sloopwerk bij kijken.’

#TIP 6: JE BENT GEK ALS JE GEEN ZONNEPANELEN NEEMT

Wil je nog meer besparen, dan moet je volgens Brinkman het dak op. Veel mensen associëren zonnepanelen met gedoe. Ze vinden het lelijk of vragen zich af of ze wel zo veel energie zullen opleveren als beloofd. Gelukkig zijn er steeds meer partijen op de markt die claimen te ‘ontzorgen’.

Brinkman: ‘Ik heb de laatste jaren veel ervaring opgedaan met het zonnepanelenbedrijf Sungevity. Zij gebruiken een soort Google Maps, waarbij ze op afstand precies berekenen hoeveel zonnepanelen er op je huis passen, hoeveel zon- en schaduwuren er zullen zijn, welke kant ze op moeten liggen. Ze geven een garantie op de voorspelde opbrengst, dus ze passen bij als die opbrengst niet wordt gehaald.’ Bovendien regelt het bedrijf de installatie en houden ze online in de gaten of er storingen zijn.

Brinkman: ‘Eigenlijk kun je je dak vol leggen zonder achter je computer vandaan te komen.’ Wat betreft de esthetische waarde van zonnepanelen: Brinkman denkt dat dat een kwestie van wennen is. ‘Toen ik jaren geleden zonnepanelen aanbracht vonden mijn buren dat ontsierend. Maar inmiddels zijn ze overstag: binnenkort stappen ze ook over op zonne-energie.’

Brinkmans belangrijkste argument voor zonnepanelen is het milieu, maar ook al ben je een klimaatontkenner van Trumpiaanse proporties, dan nog loont het om ze te installeren. Brinkman: ‘Je hebt ze in zes tot acht jaar terugverdiend. En daarna heb je gratis energie. Je zou wel gek zijn als je het niet deed.’ Zonnepanelen worden ook steeds goedkoper. Heb je geen geld om te investeren, dan zijn er tal van bedrijven die lease-, huur- of huurkoopconstructies aanbieden.

#TIP 7: GEEN GELD VOOR EEN WARMTEPOMP?

Brinkman is zelfs nog verder gegaan en heeft een warmtepomp in zijn huis geïnstalleerd. ‘Dat is eigenlijk een omgekeerde ijskast. De pomp haalt warmte uit de lucht om het water mee te verwarmen. Dat wordt circa 30 graden en is daarmee heel geschikt voor vloerverwarming en aanvullende radiatoren.’ Zo’n waterpomp is een behoorlijke ingreep en kostenpost – afhankelijk van het type tussen de € 5000 en € 25.000.

Je kunt met de Investeringssubsidie duurzame energie en energiebesparing (ISDE) subsidie ontvangen voor een warmtepomp. Je ontvangt vanaf € 500 subsidie, afhankelijk van het type warmtepomp dat je kiest (zie Rijksdienst voor Ondernemend Nederland). Ook heeft de overheid een fonds waar je onder gunstige voorwaarden geld kunt lenen, zie energiebespaarlening.nl.

#TIP 8: EEN INFRAROOD PANEEL VOOR BELANGRIJKE WARMTE

Brinkman: ‘Onze woonkamer is best groot, vooral omdat er een open keuken in zit. In de winter zitten we meestal op de bank bij de tv, en om het daar wat behaaglijker te krijgen hebben we er een infraroodpaneel opgehangen. En eentje in de studeerkamer. Ze zijn ideaal om een deel van een grote ruimte te verwarmen.’ De kosten voor zonnepanelen, de warmtepomp en de infraroodpanelen bedroegen zo’n € 25.000. Brinkman: ‘Dat heb ik geleend bij ‘Ik Investeer Slim’. Maandelijks los ik € 160 af, precies het bedrag dat ik voorheen kwijt was aan elektra en stadsverwarming.’

#TIP 9: WATERBESPARING MET POMPEN EN PUTTEN

Niet te verwarren met de warmtepomp is de waterpomp. Heb je een tuin die je regelmatig besproeit, dan kun je overwegen een waterput te (laten) boren of slaan. Brinkman: ‘Zelf besproei ik de tuin amper. Wel heb ik overwogen gewoon een regenton te plaatsen, maar onze regenwaterafvoer zit op een onhandige plek.’ Op irrigatiesysteem.nl en mijnwaterfabriek.nl vind je alle mogelijke informatie over waterbesparing, waterputten en soorten waterpompen, variërend van een handpomp tot een elektrische pomp op zonne-energie. Laat je goed en lokaal informeren: of er een vergunning nodig is, hoe diep de put moet zijn om helder water te krijgen, of een reinigingsfilter nodig is etcetera. Een en ander is zeer afhankelijk van je woonplaats.

#TIP 10: DE WORMEN ZETTEN HET AFVAL OM

De familie Brinkman gooit z’n gft-afval in de gft-bak, en ze scheiden uiteraard hun plastic, papier en glas. Brinkman: ‘Op die manier houd je erg weinig restafval over.’ Heb je geen tuin en haalt je gemeente niet het gft-afval apart op? Overweeg dan een zogenaamd wormenhotel. Lees op nudge.nl/projects/start-een-wormenbak hoe wormen je afval omzetten in zogenaamde compostthee, waarvan je planten de hemel in groeien.

#TIP 11: OP DE WERKVLOER

Ook weg van huis kun je zonder al te veel moeite grote stappen zetten. Brinkman: ‘Kaart aan of er wel genoeg gedaan wordt om het milieu te ontzien. Dat kan al op het niveau van de plastic bekertjes en roerstaafjes. Of de lunch, die een stuk milieuvriendelijker kan als er een paar keer per week een vleesvrije dag tussen zit.’

#TIP 12: FLEXITARISCH ETEN

Zelf eten Brinkman, zijn vrouw en drie kinderen (16, 14 en 12) vijf dagen per week vegetarisch. En op de twee vleesdagen kiezen ze het liefst kip, omdat dat veel minder milieubelastend is dan rund. Brinkmans zoons piepen af en toe dat er geen gehakt door de pasta zit. Toch zijn zij en zijn dochter de belangrijkste reden voor deze manier van leven. Brinkman: ‘Ik stelde mezelf ooit de vraag wat ik mijn kinderen zou antwoorden als ze me later vragen wat ik heb gedaan om de opwarming van het klimaat tegen te gaan. Ik wil dan niet met een mond vol tanden staan.’

Oorspronkelijk gepubliceerd op radarplus.nl op 14 oktober 2017.